سامانه سهبا پیام نور



سامانه سهبا پیام نور

در عصر دیجیتال و پس از تحولات گسترده‌ای که آموزش عالی را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داد، دانشگاه پیام نور به عنوان یکی از پیشگامان آموزش از راه دور در ایران، گامی بلند در جهت استانداردسازی و یکپارچه‌سازی آزمون‌های مجازی خود برداشت. نتیجه این تلاش، تولد سامانه سهبا دانشگاه پیام نور بود. سهبا، که مخفف “سامانه هوشمند برگزاری آزمون” است، دیگر تنها یک وب‌سایت یا اپلیکیشن نیست؛ این سامانه به بخش جدایی‌ناپذیر از حیات آکادمیک دانشجویان پیام نور، به خصوص در ایام امتحانات میان‌ترم و گاه پایان‌ترم، تبدیل شده است. با این حال، برای بسیاری از دانشجویان، عبارت “ورود به سامانه سهبا” یا “آزمون آنلاین در سهبا” با دلهره، استرس فنی و ابهامات فراوان همراه است. سوالاتی مانند “نام کاربری و رمز عبور سهبا چیست؟”، “چگونه اپلیکیشن سهبا را نصب کنم؟”، “اگر در حین آزمون مجازی پیام نور اینترنت قطع شود چه؟” و “معنی خطاهای رایج سهبا چیست؟” ذهن هزاران دانشجو را به خود مشغول می‌کند.
هدف ما این است که پس از مطالعه این صفحه، شما با تسلط کامل، آرامش خاطر و بدون هیچ‌گونه نگرانی فنی، در آزمون‌های آنلاین پیام نور شرکت کرده و تمام تمرکز خود را بر پاسخگویی به سوالات علمی معطوف کنید. این راهنما، تنها منبعی است که برای تسلط بر
lms.pnu.ac.ir سهبا به آن نیاز خواهید داشت.


فلسفه و تولد سامانه سهبا؛ چرا پیام نور به یک سامانه آزمون یکپارچه نیاز داشت؟

برای درک عمیق سامانه سهبا، ابتدا باید به "چرا"ی وجود آن پی ببریم. تولد این سامانه یک تصمیم لحظه‌ای نبود، بلکه نتیجه یک نیاز استراتژیک و یک ضرورت آکادمیک در ساختار منحصر به فرد دانشگاه پیام نور بود.


1-1. پیش از سهبا: دوران پراکندگی و عدم یکپارچگی

تا قبل از معرفی رسمی و فراگیر شدن سامانه سهبا، برگزاری آزمون‌های آنلاین در دانشگاه پیام نور، به ویژه آزمون‌های میان‌ترم، یک چشم‌انداز پراکنده و غیرمتمرکز داشت. هر استاد، بر اساس سلیقه و امکانات موجود در مرکز یا واحد خود، از ابزارهای متفاوتی استفاده می‌کرد:
این پراکندگی مشکلات عدیده‌ای را به همراه داشت:
  1. سردرگمی دانشجو: دانشجو برای هر درس مجبور بود با یک پلتفرم جدید و یک رابط کاربری متفاوت کار کند.
  2. نبود امنیت کافی: بسیاری از این روش‌ها از امنیت لازم برای برگزاری یک آزمون استاندارد برخوردار نبودند.
  3. فقدان نظارت متمرکز: دانشگاه نظارت یکپارچه‌ای بر کیفیت، زمان‌بندی و نحوه برگزاری آزمون‌ها نداشت.
  4. مشکلات تصحیح و ثبت نمره: فرآیند جمع‌آوری پاسخ‌ها و ثبت نمرات برای اساتید زمان‌بر و مستعد خطا بود.

1-2. کاتالیزور کرونا و ضرورت تحول دیجیتال

همه‌گیری ویروس کرونا و لزوم گذار کامل به آموزش و آزمون مجازی، این نیاز به یکپارچگی را به یک ضرورت فوری تبدیل کرد. دانشگاه پیام نور به یک پلتفرم قدرتمند، امن، مقیاس‌پذیر و کاربرپسند نیاز داشت که بتواند ترافیک عظیم ناشی از برگزاری همزمان هزاران آزمون را مدیریت کند. اینجا بود که سامانه هوشمند برگزاری آزمون یا سهبا به عنوان راه‌حل نهایی معرفی و توسعه یافت.


1-3. اهداف کلان طراحی سامانه سهبا پیام نور

سهبا با اهداف مشخصی طراحی شد که فراتر از یک آزمون ساده بود:
با این درک از فلسفه وجودی سهبا، اکنون می‌توانیم به کالبدشکافی فنی و ساختار این سامانه مهم بپردازیم.

معماری سامانه سهبا؛ آشنایی با دو دروازه ورود (نسخه وب و اپلیکیشن)

سامانه سهبا از دو طریق اصلی در دسترس دانشجویان و اساتید قرار می‌گیرد. درک تفاوت‌ها، مزایا و معایب هر یک، اولین گام برای یک تجربه کاربری موفق است.


2-1. نسخه وب سهبا (lms.pnu.ac.ir)

این نسخه، پلتفرم اصلی و پایه سامانه سهبا است که از طریق هر مرورگر وب مدرنی (مانند کروم، فایرفاکس، اج) قابل دسترسی است.
2-2. اپلیکیشن سهبا (نسخه موبایل)

دانشگاه پیام نور برای تسهیل دسترسی، یک اپلیکیشن اختصاصی برای سامانه سهبا نیز توسعه داده است که عمدتاً برای سیستم‌عامل اندروید عرضه می‌شود.

  توصیه استراتژیک: برای آزمون‌های مهم و نهایی، همیشه نسخه وب سهبا بر روی یک کامپیوتر یا لپ‌تاپ با اتصال اینترنت پایدار (ترجیحاً کابلی) در اولویت قرار دارد. از اپلیکیشن سهبا به عنوان یک گزینه جایگزین یا برای آزمون‌های ساده‌تر استفاده کنید.

راهنمای جامع و تصویری-توصیفی ورود به سامانه سهبا و شرکت در آزمون

این فصل، قلب این دایرة‌المعارف است. ما شما را قدم به قدم، از لحظه باز کردن مرورگر تا کلیک نهایی بر روی دکمه “پایان آزمون”، همراهی خواهیم کرد.


3-1. چک‌لیست حیاتی پیش از آزمون

قبل از اینکه حتی به فکر ورود به سامانه سهبا بیفتید، این موارد را بررسی کنید:
  1. دستگاه مناسب: یک لپ‌تاپ یا کامپیوتر سالم.
  2. مرورگر به‌روز: گوگل کروم (Google Chrome) یا موزیلا فایرفاکس (Mozilla Firefox) بهترین گزینه‌ها هستند. آن‌ها را به آخرین نسخه آپدیت کنید.
  3. اینترنت پایدار: در صورت امکان از اینترنت ADSL یا فیبر نوری با اتصال کابل LAN به جای Wi-Fi استفاده کنید. اگر از اینترنت موبایل (Hotspot) استفاده می‌کنید، از آنتن‌دهی و شارژ بسته خود اطمینان حاصل کنید.
  4. اطلاعات ورود: نام کاربری و رمز عبور سهبا خود را از قبل آماده داشته باشید.
  5. زمان دقیق آزمون: تاریخ و ساعت دقیق شروع و پایان آزمون را از استاد یا سامانه گلستان پیام نور چک کنید.
  6. محیط آرام: یک مکان ساکت و بدون حواس‌پرتی را برای زمان آزمون خود انتخاب کنید.

3-2. مرحله اول: ورود به سامانه سهبا (Login)

گام 1: باز کردن آدرس سامانه
گام 2: صفحه ورود گام 3: وارد کردن اطلاعات ورود (مهم‌ترین بخش) گام 4: کلیک روی دکمه ورود 3-3. مرحله دوم: گشت و گذار در داشبورد سهبا
پس از ورود موفق به سامانه سهبا، شما وارد داشبورد کاربری خود می‌شوید.
3-4. مرحله سوم: ورود به صفحه آزمون
با کلیک روی نام درس، وارد صفحه اختصاصی آن درس می‌شوید.
3-5. مرحله چهارم: صفحه اطلاعات و شروع آزمون
قبل از شروع نهایی، سامانه سهبا یک صفحه اطلاعاتی مهم به شما نشان می‌دهد که شامل موارد زیر است:
برای شروع، روی دکمه “شرکت در آزمون” یا Start Attempt کلیک کنید. یک پیغام تایید نهایی ظاهر می‌شود که به شما هشدار می‌دهد پس از شروع، تایمر فعال خواهد شد. با تایید آن، وارد محیط آزمون می‌شوید.

3-6. مرحله پنجم: فرآیند پاسخگویی به سوالات

  3-7. مرحله ششم: پایان و ارسال نهایی آزمون
پس از پاسخ به تمام سوالات، دو راه برای پایان آزمون وجود دارد:
  1. پایان توسط دانشجو:
    • به آخرین سوال بروید و روی دکمه “پایان آزمون” یا Finish Attempt کلیک کنید.
    • سامانه سهبا یک صفحه خلاصه به شما نشان می‌دهد و وضعیت پاسخ‌های شما (ذخیره شده، ناقص) را مشخص می‌کند.
    • برای ارسال نهایی و قطعی، باید روی دکمه “ارسال همه پاسخ‌ها و پایان آزمون” (Submit all and finish) کلیک کنید. یک پیغام تایید نهایی دیگر ظاهر می‌شود که باید آن را نیز تایید کنید. این مرحله غیرقابل بازگشت است.
  2. پایان توسط سیستم (اتمام زمان):
    • اگر زمان شما به پایان برسد و شما آزمون را ارسال نکرده باشید، سامانه سهبا به صورت خودکار تمام پاسخ‌هایی که تا آن لحظه ذخیره کرده‌اید را ارسال می‌کند.
توصیه طلایی: همیشه چند دقیقه زودتر از پایان زمان، خودتان به صورت دستی آزمون را ارسال کنید تا از ثبت موفق آن اطمینان حاصل نمایید. پس از ارسال موفق، یک صفحه تاییدیه به شما نمایش داده می‌شود. از این صفحه نهایی حتما یک اسکرین‌شات بگیرید تا به عنوان مدرک در صورت بروز هرگونه مشکل احتمالی، در اختیار داشته باشید.
اپلیکیشن سهبا؛ راهنمای تخصصی نسخه موبایل
همانطور که گفته شد، اپلیکیشن سهبا یک جایگزین مناسب برای شرکت در آزمون‌ها از طریق موبایل است. این فصل به جزئیات کار با آن می‌پردازد.
4-1. دانلود و نصب امن برنامه سهبا
  1. منبع دانلود: به وب‌سایت رسمی دانشگاه پیام نور (pnu.ac.ir) یا پورتال اطلاع‌رسانی استان/مرکز خود مراجعه کنید. لینک دانلود رسمی اپلیکیشن سهبا معمولاً در بخش اطلاعیه‌ها یا سیستم‌های الکترونیکی قرار داده می‌شود.
  2. نصب برنامه: پس از دانلود فایل APK، روی آن کلیک کنید. ممکن است سیستم‌عامل اندروید از شما برای “نصب از منابع ناشناس” (Install from Unknown Sources) اجازه بخواهد. این مجوز را به صورت موقت فعال کرده و برنامه را نصب کنید.
  3. اجرای اولیه: برنامه را باز کنید. در اولین اجرا، باید آدرس سرور را وارد کنید. این آدرس همان lms.pnu.ac.ir است، مگر اینکه مرکز شما آدرس دیگری اعلام کرده باشد.
4-2. فرآیند آزمون در اپلیکیشن سهبا
روند کلی آزمون در اپلیکیشن بسیار شبیه به نسخه وب است:
4-3. نکات کلیدی و هشدارهای استفاده از اپلیکیشن
جعبه ابزار نهایی؛ کالبدشکافی و حل مشکلات و خطاهای رایج سامانه سهبا

این فصل، مهم‌ترین بخش برای کاهش استرس شماست. ما لیستی از تمام مشکلات رایج سهبا را تهیه کرده و راه‌حل گام به گام هر یک را ارائه داده‌ایم. این جدول را مانند یک راهنمای اورژانسی همیشه در دسترس داشته باشید.
مشکل / پیغام خطا دلایل احتمالی راه‌حل دقیق و گام به گام
1. خطای “ورود ناموفق” یا “نام کاربری یا گذرواژه اشتباه است” 1. اشتباه در وارد کردن نام کاربری (شماره دانشجویی) یا رمز عبور (کد ملی). 2. روشن بودن کلید Caps Lock. 3. زبان کیبورد روی فارسی (FA) تنظیم شده است. راه حل: 1. کیبورد را روی حالت انگلیسی (EN) قرار دهید. 2. Caps Lock را خاموش کنید. 3. نام کاربری و رمز عبور را مجدداً با دقت تایپ کنید (صفر ابتدای کد ملی را فراموش نکنید). 4. اگر مطمئن هستید اطلاعات صحیح است، مرورگر دیگری را امتحان کنید یا Cache مرورگر خود را پاک کنید. 5. در نهایت اگر مشکل حل نشد، با پشتیبانی سامانه سهبا یا کارشناس IT مرکز خود تماس بگیرید.
2. پس از ورود، لیست دروس من خالی است یا درس مورد نظر در لیست نیست. 1. هنوز زمان همگام‌سازی اطلاعات بین سامانه گلستان و سامانه سهبا نرسیده است. 2. شما در آن ترم انتخاب واحد نکرده‌اید. 3. استاد هنوز شما را به کلاس درسی در سهبا اضافه نکرده است. راه حل: 1. ابتدا به سامانه گلستان مراجعه و از انتخاب واحد خود مطمئن شوید. 2. اگر انتخاب واحد صحیح بود، موضوع را فوراً به استاد درس اطلاع دهید. او باید به صورت دستی شما را به کلاس اضافه کند یا مشکل را از طریق آموزش پیگیری نماید.
3. وارد صفحه درس می‌شوم اما لینک آزمون را پیدا نمی‌کنم. 1. هنوز به زمان شروع آزمون نرسیده‌اید. 2. استاد هنوز لینک آزمون را در صفحه درس قرار نداده یا آن را مخفی (Hide) کرده است. 3. آزمون در یک بخش یا تب دیگر از صفحه درس قرار دارد. راه حل: 1. تاریخ و ساعت دقیق شروع آزمون را مجدداً چک کنید. 2. کل صفحه درس را به دقت اسکرول کنید. 3. اگر در زمان آزمون هستید و لینک وجود ندارد، بلافاصله با استاد خود تماس بگیرید.
4. در حین آزمون، اینترنت من قطع شد! چه اتفاقی برای پاسخ‌هایم می‌افتد؟ این بزرگترین نگرانی دانشجویان است. راه حل (با حفظ آرامش): 1. سامانه سهبا طوری طراحی شده که پاسخ‌های شما را به صورت دوره‌ای ذخیره می‌کند. 2. سعی کنید سریعاً اینترنت را مجدداً وصل کنید (مثلاً مودم را ری‌استارت کنید یا Hotspot گوشی را روشن کنید). 3. به صفحه آزمون بازگردید. سامانه معمولاً به شما اجازه می‌دهد ادامه آزمون (Continue the last attempt) را از همان جایی که قطع شده بود، از سر بگیرید. 4. تایمر شما متوقف نمی‌شود و زمان از دست رفته به شما بازگردانده نخواهد شد. 5. اگر نتوانستید مجدداً وارد شوید، بلافاصله پس از اتمام زمان آزمون، با استاد تماس گرفته و با ارائه اسکرین‌شات (اگر دارید)، موضوع را شرح دهید.
5. سامانه سهبا بسیار کند است یا صفحه لود نمی‌شود. 1. ترافیک بسیار بالا روی سرورهای دانشگاه (به خصوص در روزهای اول و آخر امتحانات). 2. کندی سرعت اینترنت شما. راه حل: 1. چند دقیقه صبر کرده و صفحه را رفرش کنید (F5). 2. از اتصال اینترنت خود مطمئن شوید. 3. اگر مشکل از سمت سرورهای دانشگاه باشد، کار زیادی از دست شما بر نمی‌آید. معمولاً دانشگاه در چنین شرایطی زمان آزمون را تمدید می‌کند. اطلاعیه‌های مرکز خود را دنبال کنید.
6. سوالات به درستی نمایش داده نمی‌شوند (مثلاً فرمول‌های ریاضی به هم ریخته‌اند). مشکل در سازگاری مرورگر یا اختلال در بارگذاری کامل صفحه. راه حل: 1. یک بار صفحه را با کلیدهای Ctrl+F5 رفرش کنید (این کار Cache را نادیده می‌گیرد). 2. اگر مشکل حل نشد، سریعاً از یک مرورگر دیگر (مثلاً اگر با کروم هستید، از فایرفاکس) استفاده کنید.
7. تایمر آزمون تمام شد و من نتوانستم دکمه “ارسال نهایی” را بزنم. این یک حالت طراحی شده در سیستم است. راه حل: جای نگرانی نیست. همانطور که در فصل سوم توضیح داده شد، سامانه سهبا پس از اتمام زمان، به صورت خودکار تمام پاسخ‌هایی را که تا آن لحظه ذخیره کرده‌اید، ثبت و ارسال می‌کند. آزمون شما از دست نرفته است.

پشتیبانی سامانه سهبا؛ در مواقع بحرانی با چه کسی تماس بگیریم؟

گاهی اوقات مشکلات به قدری فنی یا خاص هستند که از عهده شما خارج است. در این مواقع، دانستن اینکه با چه کسی باید تماس گرفت، حیاتی است.

نتیجه‌گیری نهایی: سهبا، ابزاری در دستان شماست

سامانه سهبا دانشگاه پیام نور، با تمام پیچیدگی‌های ظاهری‌اش، ابزاری قدرتمند و استاندارد برای ارزیابی عادلانه و یکپارچه است. همانطور که در این مقاله دیدیم، کلید موفقیت در استفاده از این سامانه، ترکیبی از آمادگی فنی، آشنایی با فرآیندها و حفظ آرامش در مواجهه با مشکلات احتمالی است. با دنبال کردن چک‌لیست پیش از آزمون، تسلط بر مراحل ورود و شرکت در آزمون، و با در دست داشتن جعبه ابزار عیب‌یابی که در این راهنما ارائه شد، شما می‌توانید استرس فنی را به صفر رسانده و تمام انرژی ذهنی خود را صرف موفقیت در آزمون کنید. این راهنما را به عنوان مرجع دائمی خود ذخیره کنید و با اعتماد به نفس کامل به استقبال آزمون‌های مجازی پیام نور بروید. شما اکنون بر سامانه سهبا مسلط هستید.
 

سوالات متداول (FAQ)

1. اگر در حین آزمون مجازی پیام نور در سامانه سهبا، برق قطع شود و کامپیوتر من خاموش شود، آیا کل آزمون را از دست می‌دهم؟
پاسخ: خیر، آزمون را از دست نمی‌دهید، اما زمان را از دست می‌دهید. سامانه سهبا به گونه‌ای طراحی شده که پاسخ‌های شما را به صورت دوره‌ای (معمولاً پس از پاسخ به هر سوال یا هر چند دقیقه) در سرور ذخیره می‌کند. تایمر آزمون شما در سرور دانشگاه محاسبه می‌شود و با خاموش شدن کامپیوتر شما متوقف نمی‌شود. شما باید در سریع‌ترین زمان ممکن خود را به یک دستگاه دیگر (لپ‌تاپ، کامپیوتر دیگر یا حتی گوشی موبایل با اپلیکیشن سهبا) برسانید، وارد سامانه شده و روی گزینه “ادامه آخرین تلاش” (Continue the last attempt) کلیک کنید. شما می‌توانید آزمون را از همانجایی که قطع شده بود ادامه دهید، اما زمان از دست رفته به شما بازگردانده نخواهد شد.

2. نام کاربری و رمز عبور سهبا را دقیقاً از کجا باید تهیه کنم؟ آیا با سامانه گلستان متفاوت است؟
پاسخ: اطلاعات ورود شما به صورت استاندارد و از پیش تعریف شده است و نیازی به تهیه آن از جایی ندارید. نام کاربری شما در سامانه سهبا، همان شماره دانشجویی شماست. گذرواژه شما نیز به صورت پیش‌فرض، کد ملی شما (بدون خط تیره و با احتساب صفرهای ابتدایی) است. این اطلاعات با اطلاعات ورود به سامانه گلستان شما متفاوت است، زیرا در گلستان شما پس از اولین ورود، رمز خود را تغییر می‌دهید، در حالی که رمز سهبا معمولاً ثابت و همان کد ملی باقی می‌ماند، مگر اینکه دانشگاه رسماً اعلام کند که امکان تغییر آن وجود دارد.

3. آیا می‌توانم برای اطمینان بیشتر، همزمان با دو دستگاه (مثلاً یک لپ‌تاپ و یک گوشی) وارد سامانه سهبا شوم؟
پاسخ: اکیداً توصیه می‌شود این کار را انجام ندهید. ورود همزمان به یک حساب کاربری از دو دستگاه یا دو مرورگر مختلف می‌تواند باعث ایجاد تداخل در نشست (Session) شما در سرور شود. این کار ممکن است منجر به خروج ناگهانی شما از سیستم، ثبت نشدن پاسخ‌ها یا بروز خطاهای پیش‌بینی‌نشده گردد. همیشه فقط از یک دستگاه و یک مرورگر برای شرکت در آزمون آنلاین پیام نور استفاده کنید تا از بروز مشکلات فنی جلوگیری نمایید.

4. تفاوت آزمون میان‌ترم و آزمون پایان‌ترم در سامانه سهبا چیست؟ آیا قوانین متفاوتی دارند؟
پاسخ: از نظر فنی و نحوه کار با سامانه سهبا، هیچ تفاوتی بین این دو آزمون وجود ندارد. فرآیند ورود، پیدا کردن آزمون، پاسخگویی و ارسال نهایی کاملاً یکسان است. تفاوت اصلی در ماهیت و قوانین آکادمیک آن‌هاست. آزمون میان‌ترم معمولاً 8 نمره از 20 نمره نهایی را به خود اختصاص می‌دهد و توسط استاد طرح و برگزار می‌شود. غیبت در آن معمولاً به معنای از دست دادن نمره آن بخش است. آزمون پایان‌ترم (در صورتی که به صورت آنلاین و در سهبا برگزار شود) 12 نمره داشته، سوالات آن ممکن است به صورت متمرکز کشوری طرح شود و قوانین غیبت در آن تابع آیین‌نامه‌های آموزشی دانشگاه (مانند حذف درس در صورت غیبت) است.

5. پس از اتمام آزمون و ارسال نهایی، آیا می‌توانم بلافاصله نمره خود را ببینم؟
پاسخ: این موضوع کاملاً به تنظیمات آزمون توسط استاد شما بستگی دارد. سامانه سهبا این قابلیت را دارد که بلافاصله پس از اتمام آزمون (در صورتی که تمام سوالات تستی باشند)، نمره را به دانشجو نمایش دهد. اما اساتید معمولاً این گزینه را غیرفعال می‌کنند. دلایل این کار می‌تواند شامل موارد زیر باشد: 1) وجود سوالات تشریحی که باید به صورت دستی تصحیح شوند. 2) جلوگیری از به اشتراک‌گذاری سوالات و پاسخ‌ها توسط دانشجویانی که زودتر آزمون را تمام کرده‌اند با دیگران. 3) تمایل استاد به بررسی کلی نتایج و سپس اعلام رسمی نمرات. بنابراین، در اکثر موارد شما باید منتظر بمانید تا استاد پس از تصحیح کامل اوراق (در صورت وجود سوال تشریحی) و بررسی نهایی، نمرات را در سامانه گلستان ثبت نماید.
 
 

تمامی حقوق این وب‌سایت محفوظ و مربوط به moshaverehbartar می‌باشد. 1396©